onzuiverheid definities van de 4 beschouwingsniveaus

[dkrijtenburg-GNM]

ingediend door Jan Campschroer via mail op 1-12-2023

In de laatste MIM versie staat het volgende (cursief toegevoegd): “Met MIM, het Metamodel voor Informatie Modellering, wordt een metamodel beschreven waar informatiemodellen mee gemaakt kunnen worden. Het beschrijft de metaklassen, metastructuur en metagegevens als grondslag voor een informatiemodel.” “Het model bevat duidelijke afspraken over het vastleggen van gegevensspecificaties en biedt tegelijkertijd ruimte aan de verschillende niveaus van modellering.” “Het metamodel biedt de modelleringstaal waarmee een informatiemodel gemaakt, gelezen en begrepen kan worden.” “Het hoofdstuk Metamodel Algemeen bevat de beschrijving van alle bouwstenen c.q. de modelelementen van het metamodel, in de vorm van definities en specificaties.” “MIM kent als belangrijk modelelement het objecttype. Een objecttype is een groep van gelijksoortige objecten.” “Definitie Object: Een ding, een tastbaar iets, in de werkelijkheid, zoals daarnaar gekeken wordt vanuit een bepaald domein.” De goed oplettende lezer ziet dat de schrijver op een paar gedachten hinkt, dat leidt tot inconsistentie en dus is het resultaat niet valideerbaar. Bovenstaande tekst zorgt bij mij voor, onder meer, de volgende vragen:

1. Is MIM een model, een beschrijving van iets of een voorschrift?
2. Is MIM een definitie van een formele taal om modellen mee te beschrijven (een grammatica dus) of een set van bouwstenen/modelelementen waar een model mee geconstrueerd kan worden?
3. Is een ‘gegevensspecificatie’ een ‘zin’ in de taal gedefinieerd door MIM of een construct te bouwen/samen te stellen met de bouwelementen/modelelementen?
4. Is een groep van dingen hetzelfde als een verzameling van dingen? En zo niet, hoe kun je de eigenschappen die je aan een objecttype (is een verzameling) toekent formeel wiskundig vangen.

Het MIM onderscheid 4 ‘beschouwingsniveaus’ (opmaak door mij)

1. “(een MIM-1 model) beschrijft de werkelijkheid binnen het beschouwde domein door middel van de beschrijving van de daarin gehanteerde begrippen en hun relaties tot elkaar.“
2. “Een conceptueel informatiemodel beschrijft de modellering van de werkelijkheid binnen het beschouwde domein door middel van de beschrijving van welke informatie (data met betekenis en structuur) een rol speelt.”
3. “Een logisch informatiemodel beschrijft hoe de, in het conceptuele informatiemodel onderscheiden, concepten gebruikt worden bij de interactie tussen systemen en hun gebruikers en tussen systemen onderling.” “(Een logisch informatiemodel) is een model van de representatie van informatie over de werkelijkheid in digitale registraties en in de uitwisseling daartussen.”
4. “(Een fysiek datamodel) specificeert de structuur en eigenschappen van de technologie waarin de informatie wordt vastgelegd of uitgewisseld.” Wat opvalt is dat de verschillende definities niet dezelfde structuur hebben. Na de eerste definitie die de vorm ‘MODEL beschrijft ONDERWERP door middel van DEELOBJECT-BESCHRIJVINGEN’ heeft, zou je verwachten dat de andere deze vorm ook hanteren. Maar bij MIM-3 wordt ‘is een model van’ gebruikt, en bij MIM-4 ‘specificeert’ in plaats van ‘beschrijft’. De vraag is of je dat zo maar mag vervangen zonder verlies van betekenis. Bovendien staat er bij de niveau’s 2, 3 en 4 niet meer bij waarmee wordt gemodelleerd.

Bij de definitie van MIM-3 wordt vervolgens ook nog een keer verwezen naar ‘concepten’ die op MIM-2 niveau zouden zijn onderscheiden, maar de definitie van MIM-2 maakt daar geen gewag van. Bovendien zou het MIM-3 niveau ‘het gebruik van concepten’ dan beschrijven. Wat voor gebruik en hoe dat er uit ziet wordt hier – maar ook in de rest van de standaard – niet expliciet gemaakt. Het MIM-4 niveau beschrijft ‘de technologie’ en heeft het over ‘de informatie’ . De vraag is naar welke informatie hier wordt verwezen en wat je dan van die technologie beschrijft. Lijkt me geen goede definitie vaneen fysiek datamodel.

Tot slot wordt, behalve op MIM-3 niveau geen uitleg gegeven van de relatie tussen de modellen.

[architolk]

Wellicht kan in voor de definitie van conceptueel informatiemodel gesproken worden over "een beschrijving van de relevante onderwerpen van gesprek ("concepten") en de informatie die over de eigenschappen van deze onderwerpen en hun onderlinge relaties relevant is. Rest is eigenlijk wat strakker opschrijven van de de definities :-)