Stichting-CROW / imbor

Een informatiemodel en objecttypenbibliotheek (né ontologie) voor assetbeheer van de openbare ruimte
https://www.crow.nl/imbor
10 stars 2 forks source link

IMBOR 2024: Modellering imbor:JuridischeEenheid #1258

Open wjtmollema opened 2 months ago

wjtmollema commented 2 months ago

Dit issue overschrijft #1192 met betrekking tot dit onderwerp

De opgave is tweeledig.

  1. Enerzijds moet er naar een implementatie in IMBOR van de beste modellering van een 'rechtspersoon' of 'juridische eenheid' uit een extern model toegewerkt worden, zodanig dat alle 'organisatietypes' die IMBOR nodig heeft (zie tabel hieronder) ermee uitgedrukt kunnen worden.
  2. Er moet nagedacht worden hoe het bovenstaande in samenhang met de NEN 2660-2 gebruikt kan worden. Voornamelijk de semantische relatie tussen ReeelObject/RuimtelijkGebied en de 'organisatietypes' uit IMBOR verdient de aandacht.

Organisatie is een te nauw begrip voor het onderbrengen van Beheerder en Eigenaar. De klasse Levensvorm wordt ook verworpen, omdat deze klasse een onnodig abstract hyperoniem is (en filosofisch controversieel is) en we daarmee in de knoei komen met Begroeiing, want planten zijn immers ook levensvormen - GWSW heeft dit probleem niet, want Stedelijk Water beheert geen levensvormen. Er worden daarom de volgende begrippen voorgesteld:

Een juridische modellering lijkt afdoende, omdat de attributen een juridische functie hebben: zorgplicht, eigenaarschap, onderhoudsplicht etc. Het gekozen begrip kan een subklasse worden van Object en gerelateerd worden aan nen3610:Registratie, aangezien het hier niet om nen2660-1:FysiekObject gaat, alhoewel er wel relaties met nen2660-1:Mensen gelegd kunnen worden, die het 'zijn van een Rechtspersoon kunnen implementeren/realiseren'. nen2660-1 en nen2660-2 zeggen verder niks over 'organisaties', rechtspersonen, 'juridische eenheden' e.d. termen wat ons hier verder zou kunnen helpen.

Intermezzo: Een overweging die hierbij gemaakt moet worden is dat een 'rol' zoals die hierboven als klasse is gemodelleerd meervoudig realiseerbaar moet kunnen zijn door een en dezelfde organisatie. Voorbeeld: m.b.t. verschillende objecten kan een gemeente zowel eigenaar, beheerder als onderhoudsplichtige zijn en voor andere objecten zal een andere combinatie van die drie relaties kunnen gelden. Om die diversiteit te kunnen accommoderen was tenslotte de relationele methode (objecten met eigenschappen) in gebruik. Daarom zou het wellicht een beter optie zijn om te instantiëren op Rechtspersoon of Juridische eenheid en voor de verschillende relaties tot concrete objecten nieuwe semantische relaties te introduceren. Zie hieronder een voorzet waarvoor bepaald moet worden of de gekozen termen voor semantische relaties adequaat zijn. Als huidige IMBOR-attributen geobjectificeerd worden tot subklassen van het bovenstaande begrip (d.w.z. het begrip waarop de uiteindelijke keuze valt), dan betekent dat de toevoeging van de volgende objectTypen:

<html xmlns:v="urn:schemas-microsoft-com:vml" xmlns:o="urn:schemas-microsoft-com:office:office" xmlns:x="urn:schemas-microsoft-com:office:excel" xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">

Klasse | Attribuut oorsprong | Definitie oorspronkelijk attribuut | Corresponderende semantische relatie -- | -- | -- | -- Beheerder | beheerder, beheerder gedetailleerd | Een publiekrechtelijke instantie of (rechts)persoon die toeziet op de instandhouding van o.a. een object, kunstwerk of waterstaatswerk. De domeinwaardenindeling is conform de indeling in bronhouders (BGT). | is beheerder van/beheert Eigenaar | eigenaar, eigenaar gedetailleerd | (Rechts)persoon die het meest omvattend recht op een zaak heeft. De typen eigenaren zijn conform de indeling in bronhouders (BGT). | is eigenaar van/bezit Onderhoudsplichtige | onderhoudsplichtige | Organisatie die verantwoordelijk is voor het onderhoud van het beheerobject. | is onderhoudsplichtige van/dient te onderhouden Netbeheerder | naam netbeheerder | Naam van de netbeheerder die verantwoordelijk is voor het beheer van een transportnetwerk voor energie (gas, elektriciteit en warmte). | is netbeheerder van/beheert net van Leverancier | leverancier | Naam van de partij of persoon die het beheerobject aan de eigenaar geleverd heeft. | is leverancier van/heeft geleverd Fabrikant | fabrikant | De partij die het beheerobject vervaardigd heeft. | is fabrikant van/heeft geproduceerd Installateur | installateur | Naam van de partij of persoon die de installatie heeft verricht. | is installateur van/heeft geinstalleerd Energieleverancier | energieleverancier | Organisatie welke verantwoordelijk is voor de levering van energie naar het object. | is energieleverancier voor/levert energie voor Uitvoerende organisatie | aannemer | Naam van de gecontracteerde partij die het object aangelegd heeft. | heeft aangelegd/is uitvoerende organisatie geweest Baggerplichtige | baggerplichtige | Organisatie welke voor het baggeren verantwoordelijk is namens de eigenaar en beheerder. |  is baggerplichtige van/dient te baggeren Bedienaar | bedienaar | Verantwoordelijke persoon voor de aansturing van de brug. | is bedienaar van/bedient Bronhouder | bronhouder | De bronhoudercode van het object. | is bronhouder van Debiteur | debiteur | De naam van de partij die voor de afname geld verschuldigd is. | neemt stroom af van Exploitant | exploitant | Naam van de rechtspersoon die het beheerobject uitbaat. | is exploitant van/baat uit Kunstenaar | kunstenaar | De naam van de persoon die het object gemaakt heeft. | is kunstenaar van/is esthetische creatie van Ontwerper | ontwerper | De naam van de partij of persoon die het object ontworpen heeft. | is ontwerper van/heeft ontworpen Netwerkoperator | netwerkoperator | Een bedrijf dat eigenaar is van een systeem voor mobiele telefonie (netwerk) en dat dit systeem beheert. | is netwerkoperator van

Deze Rechtspersoon of Juridische eenheid kan vervolgens een paar algemene attributen toegeschreven krijgen, zoals postadres- en contactgegevens, bronhoudercode etc. Wellicht kan hier een reeds bestaande gegevensmodellering van rechtspersonen geadopteerd worden? @RiX012 Onderwerp voor nader onderzoek. Wellicht dat de BRK en de WOZ hier iets kunnen betekenen.

Deze attributen zijn goed voor 32 EnumeratieTypen, 39 combinaties van klassen en attributen en 5242 combinaties van objecttypen en attributen. Het op een andere manier modelleren van deze gegevens zou dus een aanzienlijke reductie van de omvang van het informatiemodel betekenen.

T.b.v. compleetheid van de informatievoorziening van dit bericht, gaat het om de volgende EnumeratieTypen:

ArmatuurDebiteur
BeheerdObjectBeheerder
BeheerdObjectEigenaar
BeheerdObjectEigenaarGedetailleerd
BeheerdObjectOnderhoudsplichtige
BordExploitant
ConstructieFabrikant
ConstructieLeverancier
HaagLeverancier
Installatie-InformatieInstallateur
KabelEnergieleverancier
KabelNetbeheerder
KastEnergieleverancier
KastNetbeheerder
KunststofverhardingAannemer
LaadpuntExploitant
LaadpuntNetbeheerder
ObjectKunstenaar
ObjectOntwerper
OplaadpaalNetbeheerder
PaalconstructieDebiteur
PlantenLeverancier
SensorNetwerkoperator
SoftwareLeverancier
SportveldFabrikant
SportveldLeverancier
StraatmeubilairExploitant
VegetatieobjectLeverancier
WatergangBaggerplichtige
WatervlakteBaggerplichtige
ObjectTweedeBeheerder
ObjectTweedeEigenaar

Addendum modellering persoon/juridische eenheid

IMWOZ

IMKAD Binnen Domein: Persoon zijn er meerdere klassen beschikbaar:

Binnen Domein KIMNHR-Rechtspersoon vinden we Objecttype Rechtspersoon:

BRK Par. 4.5 handelt over de modellering van Persoon en de subklassen NietNatuurlijkPersoon met als verbijzondering Rechtspersoon.

@RiX012 Op basis van het bovenstaande denk ik dat Rechtspersoon de juiste categorie heeft voor wat IMBOR nodig heeft - kan in principe overgenomen worden van IMKAD. Dit is zo, tenzij het mogelijk moet kunnen zijn beheerder etc. als natuurlijke personen te kunnen relateren aan objecten. Dat lijkt me volgens mij niet wenselijk? Indien dat wel moet kunnen, dan is Persoon of Juridische eenheid een goede klasse (die laatste is breder dan Persoon omdat het 'samenwerkingsverbanden zonder rechtspersoonlijkheid' ook omvat.