Road from Problem Identification to Minimum Viable Product

[semiangel]

Update ที่พูดคุยกันใน Hack Day (12.00 PM -> 14.00 PM)

1. จากที่เดิมคุยกันว่าอาจจะใช้ tech stack เป็น MEAN สำหรับประกอบร่าง MVP กัน มีอัพเดทเพิ่มเติม
2. ซึ่ง M (=MongoDB) เนี่ย มันมี options ย่อย ให้เลือกได้ 3 แบบ คือ 2.1 Simulate Smartcontract คือทำ DB จำลอง Smartcontract เทียมขึ้นมา เผื่อว่าจะต่อยอด step ถัดไป ไปใช้ smartcontract ได้เลย 2.2 API (Omise/Stripe/etc.) ซึ่งง่ายกว่า มีความ ready for use ไม่ต้องดีลกับใครเยอะ แต่อาจมี cost 2.3 จำลอง API คุยกับธนาคาร ซึ่งคาดว่าน่าจะ simple ที่สุด แล้วนอกจากนี้ ก็เกิดไอเดียว่าอาจจะ develop smartcontract ไปเป็น parallel หรือ ใช้ smartcontract ไปเลยดีมั้ย?
3. จากข้อ 2. เนื่องจากตัดสินใจไม่ได้ เลยถอยกลับมาพิจารณาทบทวนกันที่ pain point ใหม่อีกที 3.1 ทำไมถึงอยากทำ MVP เป็นแอพโดย @Petch @Friend @johnDoe 3.1.1 อยากได้ Digital evidence สำหรับเปียแชร์ เพื่อใช้เป็นหลักฐานสนับสนุนการดำเนินคดีในกรณีที่มีการโกงกันเกิดขึ้น 3.1.2 อยากได้ Hub/Marketplace สำหรับ Micro-loan ที่เปิดโอกาสให้นักลงทุนที่อยากลงทุนด้วยการปล่อยเงินกู้กับคนที่มองหาแหล่งเงิน (มองหาแหล่งทุนเล็กๆ/ไม่ผ่านเกณฑ์ธนาคาร/ฯลฯ) ทุนมาเจอกัน 3.1.3 มีตัวช่วยในการยืนยันตัวตนคนใน 3.1.2 3.1.4 สร้างกรอบให้มีกลไกบังคับกฎเกณฑ์ต่าง ๆ มากขึ้น และสามารถบังคับใช้ได้โดยตรงผ่านกลไกของตัวแอพ เหนี่ยวนำให้เกิด "Trust" ระหว่างกันในบุคคลตาม 3.1.2 3.2 @nonkung51 ชวนให้พิจารณาเปรียบเทียบแอพ กับ LINE Chatbot/LINE Group/Facebook Group ว่า 3.2.1 แอพจะดีกว่าอย่างไร ตอบโจทย์ pain point อะไรของผู้ใช้ 3.2.2 ถ้ามองจากมุมมา UX ของผู้ใช้แบบไม่ bias มีเหตุผลอะไรที่ผู้ใช้จะเลือกใช้แอพ 3.3 หลังจากนั่งพิจารณากันพักใหญ่ ก็พบว่า 3.3.1 พบว่ามีการใช้ Facebook Group เป็นสื่อกลางทำวงเปียแชร์กับคนที่ไม่รู้จักกันในวงเงินที่สูงเกิดขึ้นจริง แถมมีการโกงเกิดขึ้นจริงด้วย 3.3.2 เลยพบว่า insight สำคัญอันนึงคือ คนที่สนใจลงทุนลักษณะนี้มีกลุ่มที่รับได้กับความน่าเชื่อถือที่ไม่สูงมากและกล้าเสี่ยง 3.3.3 อีกจุดนึงที่น่าสนใจคือวงเปียเหล่านี้นำเสนออัตราดอกเบี้ยที่สูง แสดงให้เห็นว่าคนเหล่านี้รับกรณีที่อัตราดอกเบี้ยสูงได้ 3.4 ยังคงมีสมมติฐาน (Hypothesis) ที่ยังไม่ได้ถูกหยิบมาพิจารณาและที่ไม่ได้ทดสอบอีกหลายจุด สุดท้ายแล้วก็ยังต้องปั่น MVP ขึ้นมาใช้ในการทดสอบสมมติฐานอีกที

[semiangel]

[semiangel]

(Probably, a project lifeline)

[semiangel]

Fragmented Suggestions/Ideas/Concept/Assumption/Hypothesis/สันนิษฐาน/สมมติฐาน

• กฎหมาย: เช็คว่ากรณีแบบนี้เป็นการกู้ยืมมั้ย -> BOT
• กฎหมาย: นับเป็น Digital Assets รึปล่าว ปรึกษา กลต.
• ศึกษาพฤติกรรมว่าคนที่เลือกเล่นแชร์ในปัจจุบัน มีการใช้แอพอะไร มีวิธีการอย่างไร เข้าถึงเทคโนโลยีระดับไหน
• การ verify/ยืนยันตัวตน ว่าคนที่เข้ามามีตัวตนจริง มีอาชีพจริง มีรายได้มั้ย
• UX Line หรือ แอพ ที่สุดแล้ว อะไรดีกว่า
• MVP -> GTM ต้องดูให้ดี
• เคสตัวอย่างอันนึงที่น่าสนใจคือการที่ธนาคารเคยพยายามทำโครงการใกล้เคียงกัน แต่ตายที่คนกลุ่มเป้าหมายไม่ถนัดใช้สมาร์ทโฟน
• น่าจะสามารถใช้ QR เป็นสื่อกลางทำ Book keeping ด้วย chatbot ได้ เป็นหนึ่งตัวเลือกน่าสนใจที่ง่ายกว่า
• พี่ศักดิ์ ผู้ก่อตั้ง DGA สนับสนุนแนวคิดโปรเจคนี้ น่าจะเข้าถึงคนทั่วไประดับรากหญ้าได้จริง ๆ
• BOT มีออก P2P lending น่าจะนับได้ว่าเป็น competition หนึ่ง
• พี่ศักดิ์สนับสนุนใช้ Digital ID ของ DOPA https://www.bora.dopa.go.th/app-d-dopa/ น่าจะเป็นตัวช่วยสำคัญในการยืนยันตัวตน นอกจาก NDID
• จุดนึงคือ LINE friction น้อย ลดภาระการออกแบบ Onboarding
• ส่วนแอพต้องรับภาระ Onboarding มากขึ้น แต่สามารถ add features และ control/mechanism ได้มากกว่า ซึ่งอาจจะไม่ครอบคลุมทุก features ที่เราอยากทำ
• ใช้ LINE chatbot อาจจะได้แค่ book keeping แต่ enforce อะไรโดยตรงไม่ได้ เป็นเสมือนพยานรู้เห็นเฉย ๆ
• แต่แอพ ข้อเสียใหญ่คืออาจจะไม่เข้าทางกับ UX ปัจจุบันของคนใช้ จึงอาจจะเข้าถึงได้ยากกว่า
• ในอีกมุมนึง มันเป็นไปได้นะ ถ้าแหล่งเงินทุนมาอยู่บน platform แล้ว มันเป็นไปได้นะที่คนใช้ที่พยายามดิ้นรนหาเงินทุนอยู่ อาจจะดิ้นรนตามแหล่งเงินทุนมาใช้ อีกอย่าง ปัจจุบันมีการ On-boarding เกิดขึ้นไปแล้ว ด้วยแอพเป๋าตังค์และโครงการรัฐ
• อาจต้องเปรียบเทียบให้ชัด ความแตกต่างเมื่อเทียบกับการกู้ยืมสินเชื่อธนาคาร และสถาบันการเงินต่างๆ รวมถึงการ verify ที่โปรเจคนี้นำเสนอจะดีกว่าการคํ้าประกัน การประเมิณความเสี่ยง/สภาพคล่อง
• คนที่มีระดับฐานะทางการเงินระดับกลาง หรือกลุ่มที่มี stable job หรือมี stable cash flow อาจไม่ใช่กลุ่มคนที่สนใจใช้ระบบลักษณะนี้ เพราะเข้าถึงสถาบันการเงินปกติได้
• เทียบกับหุ้นกู้ โมเดลนี้แตกต่างอย่างไร โมเดลนี้มีเอกลักษณ์อย่างไร
• กลุ่ม freelance อาจจะเป็นอีกกลุ่มหนึ่ง ที่อาจสนใจด้านนี้ เนื่องจากบางส่วนไม่มี stable cash flow พอให้สามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนของธนาคารได้
• โฟกัส Peer-share และ Microfinance ก่อน เพื่อควบคุม scope
• ประเด็นเรื่อง voting จะเลือก based on จำนวนคนด้วย ผนวกกับ Proof of stake จัดสัดส่วนอำนาจการตัดสินใจ approve การให้กู้ -> เฟรนจะไปคำนวณหาแนวทางมาให้
• MVP เริ่มต้นกันที่ทำตัว Book keeping ซึ่งจุดสำคัญจะเป็น Logic ของ Backend ที่จะถูกก่อร่างสร้างไว้ ในขณะที่ฝั่ง Web App ของ Frontend ถ้า test สมมติฐานด้วย MVP แล้วว่า Web App ไม่เวิร์ค ก็สามารถยุบได้ โดยสามารถคง Backend ไว้
• มาร์คลองไปถามอาจารย์ที่คณะเคยเรียนมาเกี่ยวกับ Economic logic

[semiangel]

เดี๋ยวอันนี้ ถ้ามีจังหวะจะมาย่อยให้เป็น Research tasks เล็กๆ เป็น checklist

[mmenuu]

[แนวทางคำตอบ]

3.1 ทำไมถึงอยากทำ MVP เป็นเว็บแอพโดย

• scalable, accessibility 3.1.3 มีตัวช่วยในการยืนยันตัวตนคนใน ทำยังไง รู้ได้ไงว่าคนใหม่ที่ไม่มีเครดิตจะไม่โกง?
• เก็บเอกสาร (หลักฐานการโอน การชำระเงินยอ้นหลัง 5-10 ปี(สำหรับคนในแอป), แต่สำหรับ new user : บัตรปชช, ถ่ายรูปหน้า, ndid) ถ้ายากอัปเครดิตให้ส่งเอกสารเพิ่มเติมได้ เช่น statement, เครดิตบูโร, transaction
• การรับเข้าวงจะมี criteria ที่กำหนด, ในกรณีนี้รูปแบบ fixed ช่วยป้องกันได้ประมาณนึง เพราะจะทำให้คนที่ยังไม่มีเครดิตสามารถเข้าร่วมวงแชร์ได้ แต่มีโอกาสได้บิดลำดับท้ายสูง จึงเป็นการบังคับให้ออมเงินมาก่อนและมีความเสี่ยงในการโกงต่ำลง
• ในกรณี float ถ้าบิดเท่ากันคนเครดิตสูงกว่าจะได้, สำหรับคนที่เครดิตไม่ดี จะมีข้อกำหนดในเรื่องการ join pool ที่มูลค่าสูงกว่าเงินออม คิดเป็นอัตราส่วน ตามที่กำหนด 3.2 ชวนให้พิจารณาเปรียบเทียบแอพ กับ LINE Chatbot/LINE Group/Facebook Group ว่า 3.2.1 แอพจะดีกว่าอย่างไร ตอบโจทย์ pain point อะไรของผู้ใช้
• ตัดท้าวแชร์ออก ต้นทุนต่ำลง
• เพิ่มการ verify, collatural ทำให้ปลอดภัยมากขึ้น
• transparency
• เปลี่ยนจากการ trust ตัวบุคคล(ท้าวแชร์) เป็น trust จากระบบ ไม่มีการใช้คนกลาง และมีการเก็บเอกสารข้อมูลเข้มงวดขึ้น
• pain point : ขาดช่องเข้าถึงการเงิน+security 3.2.2 ถ้ามองจากมุมมา UX ของผู้ใช้แบบไม่ bias มีเหตุผลอะไรที่ผู้ใช้จะเลือกใช้แอพ
• Marketing : ใช้ direct invite, การประชาสัมพันธ์ และความน่าเชื่อถือ
• ลด cost (ท้าวแชร์,เลขา), ทุกคนสามารถเป็นมือแรกได้
• customize ได้ มีกลุ่มให้เลือกเยอะ

  ถ้าใช้ blockchain ควรเพิ่มอะไรบ้าง ส่วนไหนเอาไว้บน blockchain ส่วนไหนควรใช้เป็นปกติ

  flow เงิน ตอนนี้เงินอยู่ที่ใคร?

• ลูกค้าเห็นหน้าตาเป็นปกติ แต่ในส่วนของการ exchange เราอาจต้องพึ่ง third-party เพื่อทำ exchange ให้ เช่น bitcub
• ใช้ blockchain เพราะไม่มีทางปิด ปลอดภัย
• เราไม่ได้ทำ chain เอง ส่วนที่เป็น blockchain คือเราเขียน smart contract แล้วไปใช้บน chain คนอื่น
• cost มีแค่ช่วงแรก : ตอนทำ smart contract & deploy

  ศึกษาพฤติกรรมว่าคนที่เลือกเล่นแชร์ในปัจจุบัน มีการใช้แอพอะไร มีวิธีการอย่างไร เข้าถึงเทคโนโลยีระดับไหน

• สร้าง trust, เข้าถึงง่าย, ไม่ซับซ้อน
• แบ่งเป็น 2 segments : 1. กลุ่มแชร์อนไลน์-รับความเสี่ยงสูงได้ ยอมจ่ายดอกเยอะ [คิดว่าไม่น่ามีปัญหา] , 2. กลุ่ม traditional จ๋า-[challenge ในเรื่อง behavior แต่มีโอกาสเพราะเริ่มหันมาใช้ e-banking เยอะ]

  BOT ทำ P2P?

  Digital Id DOPA??

  Partner กับบริษัทได้ (อนาคต)

  อาจต้องเปรียบเทียบให้ชัด ความแตกต่างเมื่อเทียบกับการกู้ยืมสินเชื่อธนาคาร และสถาบันการเงินต่างๆ รวมถึงการ verify ที่โปรเจคนี้นำเสนอจะดีกว่าการคํ้าประกัน การประเมิณความเสี่ยง/สภาพคล่อง

• คนละกลุ่มตลาดกัน

  คนที่มีระดับฐานะทางการเงินระดับกลาง หรือกลุ่มที่มี stable job หรือมี stable cash flow อาจไม่ใช่กลุ่มคนที่สนใจใช้ระบบลักษณะนี้ เพราะเข้าถึงสถาบันการเงินปกติได้

  -ไม่เสมอไป ถ้ามากู้ ไม่ต้องค้ำประกัน cost ต่ำกว่า ยุ่งยากน้อยกว่า customize ได้ , ในกรณีมา invest : ได้ return สูงกว่า

  เทียบกับหุ้นกู้ โมเดลนี้แตกต่างอย่างไร โมเดลนี้มีเอกลักษณ์อย่างไร

• หุ้นกู้ บริษัทเท่านั้นที่จะออกได้ และต้องมีคนซื้อหมดถึงจะได้เงิน , ของเรา size อาจเล็กกว่า ไม่จำเป็นต้องเป็นบริษัท