Open WterBerg opened 2 years ago
keestrautwein
commented
2 years ago ISO code lijst met rollen: https://standards.iso.org/iso/19115/resources/Codelists/gml/CI_RoleCode.xml De rollen onderkent rond Basisregistraties: https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/stelsel-van-basisregistraties/rollen-stelsel-basisregistraties/
keestrautwein
commented
1 year ago Ik heb e.e.a. uitgezocht. Deel van ISO-19115-1 is de CI_RoleCode waardelijst, die een aantal rollen definieert die uitgevoerd kunnen worden om informatie te ontsluiten. ISO-19115-1 is een standaard waarmee onder andere het vastleggen van geografische gegevens in metadata wordt vastgelegd. Om die reden maakt ook Geonovem van deze standaard gebruik.
DCAT v2.0 legt twee standaard properties vast van resource te weten creator en publisher, beide gedefinieerd in de Dublin Core. Andere rollen kunnen worden vastgelegd met behulp van deze ISO-19115-1 RoleCode waardelijst. Merk op dat in de ISO lijst verschillende rollen worden gedefinieerd die door DCAT doorgaans als dct:creator en dct:publisher worden gedefinieerd, maar fijnmaziger vastlegging is hiermee mogelijk.
Binnen het Stelsel van Basisregistraties worden een aantal rollen benoemd:
Deze zijn te "mappen" op de rollen die ISO onderkent, maar zijn grofmaziger.
Mapping van DataCite is te vinden op https://www.ngdc.noaa.gov/wiki/index.php/ISO_19115_and_19115-2_CodeList_Dictionaries#CI_RoleCode.
| Value | Documentation | Vertaling van Geostandaarden | Vertaling | Geodata IRI | DCAT | Registratiesrollen | dataCite | Bioportal | Commentaar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resourceProvider | party that supplies the resource | Partij die de data verstrekt | ? | dct:publisher, | Verstrekker | dataCite:Creator | "De partij verantwoordelijke voor de resources waarmee de gegevens worden aangeboden. | ||
| Let op: Is in SvB zelfde als distributor" | |||||||||
| custodian | party that accepts accountability and responsibility for the resource and ensures appropriate care and maintenance of the resource | Partij verantwoordelijk voor het beheer van de data. | Beheerder, conservator, bewaarder | Toezichthouder | |||||
| owner | party that owns the resource | Partij die eigenaar is van de data. | Bronhouder? | ||||||
| user | party who uses the resource | Partij die de data gebruikt. | gebruiker? | Afnemer | Partij die de gegevens consumeert | ||||
| distributor | party who distributes the resource | Partij die de data verstrekt. | dct:publisher, , Uitgever/Verstrekker | Verstrekker | dataCite:Publisher | "De partij die de gegevens verspreid, gebruik makend van de resources van de resourceProvider. | |||
| Let op: Is in SvB zelfde als resourceProvider" | |||||||||
| originator | party who created the resources | Partij die de data heeft gecreëerd | resource creator, dct:creator | dataCite:Creator | |||||
| pointOfContact | party who can be contacted for acquiring knowledge about or acquisition of the resource | Partij die optreedt als contactpunt voor uitwisselen van kennis of verstrekking van de data. | dcat:contactPoint | data collector, contactable expert | In DCAT Vcard vab organization | ||||
| principalInvestigator | key party responsible for gathering information and conducting research | Partij die betrokken was bij de uitvoering van onderzoek | resource creator, dct:creator | dataCite: Creator | |||||
| processor | party who has processed the data in a manner such that the resource has been modified | Partij die de data heeft bewerkt, zodanig dat de data is gewijzigd. | Dit lijkt een tussenpartij te zijn | ||||||
| publisher | party who published the resource | Partij die de data publiceert. | Verstrekker | http://def.isotc211.org/iso19115/-1/2014/CitationAndResponsiblePartyInformation/code/CI_RoleCode/publisher | De partij die de gegevens publiceert | ||||
| author | party who authored the resource | Partij die auteur is van de data. | resource creator, dct:creator | Bronhouder | dataCite: Creator | ||||
| sponsor | party who speaks for the resource | - | Hoeft geen financieel sposor te zijn: kan iemand zijn die verantwoordelijk is of zich aan de resource verbonden heeft | ||||||
| coAuthor | party who jointly authors the resourc | - | resource creator, dct:creator | Bronhouder | dataCite: Creator | ||||
| collaborator | party who assists with the generation of the resource other than the principal investigator | - | resource creator, dct:creator | Bronhouder | dataCite: Creator | ||||
| editor | party who reviewed or modified the resource to improve the content | - | resource creator, dct:creator | Bronhouder | |||||
| mediator | a class of entity that mediates access to the resource and for whom the resource is intended or useful | - | Deze rol snap ik niet goed. Is dit een tussenpartij die de gegevens zelf ook consummeert? | ||||||
| rightsHolder | party owning or managing rights over the resource | - | Verstrekker? | "In SvB is dat de Verstrekker. Daarbuiten kan iemand anders de rechten hebben. | |||||
| In DCAT wordt dit eventueel in Access Rights opgeslagen. In DONL slaan we deze rol niet standaard op." | |||||||||
| contributor | party contributing to the resource | - | resource creator, dct:creator | Bronhouder | |||||
| funder | party providing monetary support for the resource | - | Opdrachtgever | ||||||
| stakeholder | party who has an interest in the resource or the use of the resource | - |
keestrautwein
commented
1 year ago Verder valt er nog veel te zeggen over IRI's van de ISO lijst.
Belangrijk voor gebruik binnen Linked Data is het bestaan van een IRI voor iedere waarde uit een waardelijst, en bovendien een IRI voor de waardelijst zelf. Helaas maakt ISO geen Linked Data IRI's aan
Ons DCAT profiel willen we zo goed mogelijk verankeren in Linked Data landschap zodat de toekomstvastheid en betrouwbaarheid ervan zo hoog mogelijk is. Dat betekent dat we zo veel mogelijk gebruik willen maken van standaarden. Deze uitgangspunten vertalen zich m.b.t. waardelijsten naar drie mogelijk oplossingen:
Als startpunt vinden we een DCAT voorbeeld waarin de IRI van een waarde uit een andere ISO-19115-1 wordt gebruikt. Deze IRI is gedefinieerd door Australia’s National Science Agency, maardaar lijkt noch de waarde, noch de waardelijst nog te bestaan te bestaan, wat de statius ervan als standaard ernstig ondermijnd.
Op zoek naar alternatieven vinden we op Bioportal oa. een URI voor Publisher als een skos:Concept: http://def.isotc211.org/iso19115/-1/2014/CitationAndResponsiblePartyInformation/code/CI_RoleCode/publisher Deze URI verwijst naar ISO zelf, maar resolved daar niet.
Het leidt ons wel naar een deel van de ISO site met daarop downloadable ZIP's met daarin een definitie van onze codelijst door ISO zelf. Helaas is de waardleijst gedefineerd als een XML-schema. Hoewel de waardes niet direct bruikbaar zijn binnen een Linked Data waardelijst, geeft ons dat wel een unieke XML namespace: http://standards.iso.org/iso/19115/-3/cit/1.0. De suggestie lijst te zijn dat een waarde uit de codelijst geïndentifeerd kan worden door de namespace te koppelen aan de term. Bijvoorbeeld voor "funder": http://standards.iso.org/iso/19115/-3/cit/1.0#funder of http://standards.iso.org/iso/19115/-3/cit/1.0/funder
Gebruikmakend van het feit dat ISO-19115 een GEO standaard is gaan we op geostandaarden zoeken en vinden we de CI-RoleCode lijst in Nederlands metadata profiel op ISO 19115 voor geografie versie 2.1.0 van 30 juni 2020. Vreemd genoeg bestaan er twee "base"-URI's ofwel namespace:
Ook binnen de EU is een waardelijst die ruimer is dan de lijst van ISO: https://op.europa.eu/en/web/eu-vocabularies/concept-scheme/-/resource?uri=http://publications.europa.eu/resource/authority/role
We vinden een aantal name-spaces waarmee de waardelijst en zijn waardes van IRI's voorzien kan worden:
Optie 0: De ISO pagina met de RoleCode is zelf een XML pagina met de codelijst in XML, maar niet als Linked Data URI's: https://standards.iso.org/iso/19115/resources/Codelists/gml/CI_RoleCode.xml
Op welke basis gaan we IRI's toekennen? Dit moeten we nog bespreken.
keestrautwein
commented
1 year ago Optie 0 en optie 6 lijken de beste kandidaten.
Optie 0: https://standards.iso.org/iso/19115/resources/Codelists/gml/CI_RoleCode.xml bevat geen Linked Data URI's maar een URI kan geconstrueerd worden die vervolgens resolved naar de overzicht pagina van de waardelijst, bijvoorbeeld https://standards.iso.org/iso/19115/resources/Codelists/gml/CI_RoleCode.xml#funder
Optie 6: https://inspire.ec.europa.eu/metadata-codelist/ResponsiblePartyRole/ is een waardelijst met URI's beheerd door de EU project INSPIRE. Maar: De waarde "funder" ontbreekt waardoor de rol "Opdrachtgever" niet in deze waardelijst weergegeven kan worden.
Optie 5: Deze waardelijst lijkt bedoeld voor gebruik binnen de EU organisatie. Sluit niet goed aan op de ISO lijst.
Optie 4 en optie 2: Dit zijn XML definities die geen URI's voor de waardes in de waardelijst definiëren en dus niet resolveer
Optie 3 is een URI van ISO zelf, maar lijkt niet (meer) ondersteund te worden en resolved niet.
Optie 1 is een hele oude standaard, die vervangen is door nieuwere.
keestrautwein
commented
1 year ago We hebben besloten om optie 0 te gebruiken als URI's. We maken een waardelijst waarin deze URI's zijn opgenomen. Deze waarden worden door ISO dan resolved in een overzichtspagina met een beschrijving van de hele waardelijst. Dat is acceptabel omdat het de menselijke gebruiker voldoende informatie geeft. Voor machines is deze oplossing sub-optimaal.
keestrautwein
commented
1 year ago Suggestie: Leg voor de relevante waardes een skos:equalMatch van de ISO lijst naar de INSPIRE lijst van de EU: https://inspire.ec.europa.eu/metadata-codelist/ResponsiblePartyRole/
WterBerg
commented
1 year ago Voorstel is uitgewerkt in https://github.com/dataoverheid/dcat-ap-donl/blob/main/taxonomy/roles.ttl
Voorstel maken voor hoe de AgentRole taxonomie vorm zou kunnen krijgen.